In vergelijking met dezelfde periode in 2021 heeft de werkgelegenheid in loondienst zich in het eerste kwartaal van 2022 sterk hersteld.
Deze beperkingen waren ook veel minder drastisch dan in het eerste kwartaal van 2021. Het aantal werkenden (werknemers) steeg sterk (+2,2%), maar het aantal banen (arbeidsplaatsen) (+3,1%) nam sterker toe. De sterkere toename van het aantal banen is het gevolg van de bijzonder sterke groei van het aantal flexbanen, banen die gewoonlijk worden bezet door mensen die al een andere baan hebben.
Dankzij het beperktere effect van de coronamaatregelen op de tijdelijke werkloosheid en de hervatting van de groei heeft het arbeidsvolume (uitgedrukt in voltijdsequivalenten) zich sterk hersteld (+5,8%).
Coronaviruscrisis en de arbeidsmarkt
De volledige of gedeeltelijke sluiting van een groot aantal bedrijven komt op de arbeidsmarkt vooral op twee manieren tot uiting: de toename van de tijdelijke werkloosheid en de beëindiging of niet-verlenging van tijdelijke contracten. Beide verschijnselen zijn zichtbaar in de figuren, maar op verschillende manieren.
In het geval van tijdelijke werkloosheid blijft de band tussen de werknemer en de werkgever bestaan, maar wordt er geen of slechts gedeeltelijk werk verricht. Dit resulteert in een rechtstreekse daling van het werkvolume in voltijdse equivalenten.
De beëindiging of niet-verlenging van tijdelijke contracten leidt tot een onmiddellijke vermindering van het aantal banen, vooral in sectoren met veel tijdelijke contracten (uitzendsector, horeca, enz.). Aangezien deze zeer tijdelijke banen (zoals flexbanen in de horeca) vaak bijbanen zijn, is de daling van het aantal werkenden minder groot. Ook het verlies aan arbeidsvolume voor deze banen is vrij beperkt.
Sectoriële analyse
Methodologische opmerking
Na een wijziging in de NSSO-verklaring is een methodologische aanpassing doorgevoerd. Na deze wijziging werden alle plaatselijke vertegenwoordigers (burgemeesters, schepenen, enz.) opgenomen, ook als zij reeds sociale bescherming genoten uit hoofde van een andere hoedanigheid of een andere beroepsactiviteit. Ook vrijwillige brandweerlieden en ambulancechauffeurs werden opgenomen, zolang zij een minimumvergoeding ontvingen voor niet-uitzonderlijk werk. Daardoor kwamen er 5.500 banen bij, steeg het aantal werkenden (personen met een baan) met ongeveer 2.500 eenheden en steeg het extra arbeidsvolume met ongeveer 3.400 voltijdequivalenten. Deze aanpassing is geconcentreerd in de sector « Openbaar bestuur » en valt volledig onder de « Openbare sector – lokaal en provinciaal bestuur ».
Landbouw, bosbouw en visserij
In de land- en tuinbouw is de werkgelegenheid in loondienst grotendeels seizoensarbeid in de vorm van losse arbeid. Het aantal banen op 31 maart 2022 was 1,3% hoger dan in 2021. Het werkvolume lag in het eerste kwartaal 3,3% hoger dan in het eerste kwartaal van 2021.
Industrie en bouw
De opgelegde coronamaatregelen hadden niet veel directe gevolgen voor de industrie en de bouw. De ontwikkeling van sectoren als de industrie en de bouw wordt meer bepaald door de ontwikkeling van vraag en aanbod van grondstoffen en componenten.
In het eerste kwartaal van 2022 steeg zowel het aantal banen (+1,4% ten opzichte van 2021) als het werkvolume (+4,3% ten opzichte van 2021) in de sector industrie, energie en bouw.
In de meeste subsectoren zijn het werkvolume en het aantal banen toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021. De sterkste groei doet zich voor in de farmaceutische industrie (+3,9% in arbeidsplaatsen en +3,7% in arbeidsvolume), de voedingsmiddelenindustrie (+2,6% in arbeidsplaatsen en +5,3% in arbeidsvolume) en de « Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen, n.e.g. » (+2,9% in arbeidsplaatsen en +3,7% in arbeidsvolume). (+2,9% qua banen en +5,4% qua arbeidsvolume). De sector « Vervaardiging van transportmiddelen » blijft achter, met een daling van het aantal banen en slechts een lichte stijging van het arbeidsvolume (respectievelijk -1,3% en +0,8% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021).
In de bouwsector zijn zowel het aantal banen (+1%) als het volume voltijdsequivalenten (+7,4%) toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021. De toename van het werkvolume is grotendeels het gevolg van gunstiger weersomstandigheden.
Dienstensectoren
In de commerciële dienstverlening werden veel sectoren geconfronteerd met een volledige of gedeeltelijke sluiting. De meeste beperkingen werden in het eerste kwartaal van 2022 opgeheven, zodat deze sectoren minder werden getroffen dan in het eerste kwartaal van 2021.
Over het geheel genomen nemen zowel het aantal banen als het werkvolume goed toe (respectievelijk +5,4% en +9,5% ten opzichte van 2021). In bijna alle subsectoren is de trend positief: alleen in de financiële sector blijft de werkgelegenheid structureel dalen. De trend is daarentegen structureel sterk positief voor de sector « informatie en communicatie » (+6% qua banen, +8% qua arbeidsvolume) en de sector « vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten » (+5% qua banen, +7% qua arbeidsvolume). De sector « Administratieve en ondersteunende diensten » herstelt zich aanzienlijk dankzij het beperktere effect van de coronamaatregelen en het algemene herstel, dat leidt tot een sterke toename van de tijdelijke werkgelegenheid.
In de horecasector, waar veel werknemers korte contracten hebben, leiden de beperkende maatregelen snel tot een groot verlies aan banen. Deze banen worden ook snel ingevuld wanneer de beperkingen worden opgeheven. Het aantal banen is aanzienlijk toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021 (+36%) en het werkvolume is verdrievoudigd (+207%). De werkgelegenheid in de horeca blijft qua arbeidsvolume echter bijna 10% onder het niveau van 2019.
In de niet-commerciële diensten zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de werkgelegenheid vrij beperkt gebleven. Het zijn vooral de sectoren « kunst, amusement en recreatie, sport » en « andere persoonlijke diensten » die hun activiteiten hebben moeten inkrimpen of volledig stopzetten. In het eerste kwartaal van 2022 is er een toename van het aantal banen (+1,5% ten opzichte van 2021) en het werkvolume (+2,8% ten opzichte van 2021). Er is vooral groei in het onderwijs (+1% in banen en +1,5% in werkvolume ten opzichte van 2021) en in de gezondheidszorg en sociale diensten (+0,9% in banen, +1,7% in werkvolume ten opzichte van 2021). Voor de sector « kunst, amusement en recreatie, sport » is er een sterk herstel ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021 (+14,5% in banen, +41% in werkvolume) en is de werkgelegenheid terug op het niveau van 2019.
Tijdelijk werk
De vraag naar arbeidskrachten via uitzendwerk heeft zich sterk hersteld. Eind maart 2022 waren er 12% meer banen dan eind maart 2021 (+13% voor arbeiders, +10% voor bedienden). Ook het arbeidsvolume in voltijdse equivalenten is sterk gestegen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021 (+10%; +13% voor arbeiders, +6,5% voor bedienden).
Particulier versus publiek
De stijging van het aantal banen deed zich zowel voor in de particuliere sector (+3,9% ten opzichte van 2021) als in de overheidssector (+0,5% ten opzichte van 2021, gecorrigeerd voor de methodologische aanpassing).
De toename van het werkvolume deed zich vooral voor in de particuliere sector (+7,9% ten opzichte van 2021). In de overheidssector is de toename van het arbeidsvolume beperkter (+0,5% ten opzichte van 2021, gecorrigeerd voor de methodologische aanpassing).
Profiel van de werknemers
De toename van het aantal banen was iets groter voor mannen (+3,2%) dan voor vrouwen (+2,9%). Het herstel van het arbeidsvolume was ook iets sterker voor mannen (+6,3% voor mannen en +5,3% voor vrouwen).
De toename van het aantal banen was het sterkst voor de jongste leeftijdsgroepen, maar deze waren ook het zwaarst getroffen tijdens de coronacrisis. Het herstel van het arbeidsvolume was bijzonder uitgesproken bij de jongste leeftijdsgroepen (+11% bij jongeren onder de 25 jaar, +5,4% bij de leeftijdsgroep 25-39 jaar).
De stijging van het aantal banen was het sterkst bij de inwoners van het Brusselse Gewest (+3,7%, tegenover +3,0% voor het Vlaamse Gewest en 2,4% voor het Waalse Gewest) en het herstel van het arbeidsvolume was ook het sterkst bij de inwoners van het Brusselse Gewest (+8,5%, tegenover +5,4% in de andere twee gewesten). Het verschil in de toename van het aantal banen ten opzichte van het aantal werknemers (onder meer door de toename van het aantal flexbanen) is het grootst in het Vlaamse gewest. Het aantal werknemers in het Vlaamse en Waalse Gewest stijgt in dezelfde mate (+2%) en het aantal werknemers in het Brusselse Gewest stijgt met 3,5%.